zondag 12 april 2009

Achterlijk taalgebruik

"Je mag wel aan tafel aanzitten, maar nergens aanzitten." (vrij naar Toon Hermans)

Ik ben geen taalpurist, Taal is een levend en veranderend iets. woorden veranderen van betekenis of verslijten en verdwijnen en nieuwe woorden komen erbij.

Met genoegen zie ik hoe de taal bijna dagelijks verrijkt wordt met anglicismen en (voornamelijk) engelse termen uit de computerwereld. Met plezier breek ik mijn hersenen over of iets geüpload of upgeload moet worden, of dat surfen bij het kofschip hoort, dus of iemand surfde of surfte. Leuke problemen, die zich vanzelf op zullen lossen, doordat de mensen de eenvoudigste vorm zullen kiezen of zich conformeren aan de meerderheid.

Eén element is er de laatste jaren echter ingeslopen dat ik erg lelijk vind en dat de woordbetekenis geweld aandoet. Woorden zijn bedoeld om (de juiste) beelden/betekenissen weer te geven en hoe vaak het ook gezegd wordt: "achter" de computer zitten blijft bij mij het verkeerde beeld oproepen. Ik vind het een teken van luiheid, maar ook van de onbewustheid waarmee taal wordt gebruikt.

Het is misschien triviaal, maar ik zie met lede ogen (en hoor met lede oren?) hoe het "erachter" zitten/staan zich uitbreidt en langzaam op alle fronten het normaal gebruikte "aan" aan het vervangen is, zowel in het spraakgebruik als in de gedrukte media. Zo zit tegenwoordig bij een concert Huppeldepup 'achter' de piano en staat de man/vrouw 'achter' het aanrecht. Het klinkt en leest bijzonder achterlijk, alsof nederlanders hun taal niet eens begrijpen of weten te hanteren (wat met het huidige opleidingsniveau misschien ook in toenemende mate het geval is).

Mensen, ik besef hiermee een roepende in de woestijn te zijn, maar laat "aan" niet verloren gaan en herstel de betekenis van het voorzetsel "achter". Corrumpeer de taal en de betekenis van woorden niet. Ga voortaan (weer) 'aan' de computer zitten en 'aan' het fornuis staan koken. Ga aan tafel zitten en aan je bureau. Het zal in het begin wat onwennig zijn, maar hou vol. En wees moedig, kom er recht voor uit en zeg: "Ik zat aan de computer te werken.". Let op hoe mensen je nadenkend aankijken en je digitale bezigheden meer cachet krijgen dan wanneer je zegt "achter" (Blech! klinkt amateuristisch en onserieus) de computer te hebben gezeten.

Sta voor aan als aan en achter achter als achter!

3 opmerkingen:

  1. Wat ik zelf nog immers als vloeken vind klinken is 'bekritiseren'. Alstublieft! Men levert kritiek en kritiseert dus, of men beschouwt iets kritisch. Vlakbij of vlak bij, schijnt ook erg moeilijk te zijn en laten we maar zwijgen over kunnen en kennen, en dan of als. Wat overigens ook opvalt dat men inplaats van de overtreffende trap steeds vaker het woord meest... gebruikt wordt.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. het uit elkaar halen van samengestelde woorden komt onder invloed van het Engels ook steeds meer voor, bijv. gebruikers overeenkomst. Vaak verandert de betekenis van de zin daardoor of staat die open voor verschillende interpretaties.
    Ook een verwarrend iets is de in het Nederlands overgenomen betekenis van "to control".
    Controleren heeft "beheersen" overgenomen (naast het woord "controleren")
    Het wordt door elkaar gebruikt en nogal discriminatoir.
    Zo "beheersen" de krijgsheren in Afghanistan bepaalde gebieden en "controleren" de coalitietroepen de andere.
    Maar het lelijkste blijf ik achter de computer vinden.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dan nog maar eens, is weer wat verdwenen, de plaatselijke knoeier schijnt actief te zijn. Ik zei dat men wel achter de computer kan zitten en dat mij dat regelmatig overkomt als ik aan de andere zijde van mijn bureau zit. En bij een verbouwing is het mogelijk dat je achter het aanrecht staat :-) groet toetssteen

    BeantwoordenVerwijderen