vrijdag 9 oktober 2009

Over God de scheider en democratie

Theologen zijn niet onder de indruk van het feit dat God de hemel en aarde niet heeft geschapen, maar slechts van elkaar gescheiden heeft. Op zich natuurlijk nog een kunststuk van jewelste, maar nog niet zo bijzonder als het scheppen van iets uit niets. Rest de vraag hoe een hemel-aarde continuum er voor die tijd uitzag en wie daar dan verantwoordelijk voor was. In ieder geval is er voor de komende 50 jaar weer aanleiding tot theologisch dispuut.

Het wachten is nu op een linguïst, die de zeven dagen van de "schepping" (scheiding?) vertaalt als "eonen", oftewel cycli van miljoenen jaren. Dan zou de kerk een sterk argument hebben om de strijd tegen de evolutieleer voort te zetten.

Het scheppingsverhaal en Genesis, waar het deel van uitmaakt is altijd op me overgekomen als eclectisch knip- en plakwerk uit oudere, meer complete verhalen, zoals Babylonische en Egyptische mythen. Het was de priesters uit de tijd dat de teksten werden geschreven dan ook niet te doen om een feitelijk, geschiedkundig verhaal neer te zetten, maar om eenheid te brengen in een volk, dat voorheen bestond uit herdersstammen en slaven in ballingschap. Het is een samenraapsel van mythen, gegroepeerd rond het nieuwe monotheïsme, de "enige" God, de absoute, almachtige, alwetende en alomtegenwoordige vader in de hemel.

Vertalingen, wijzigingen, weglatingen en toevoegingen, alsmede vooral de in de loop der eeuwen veranderde wereldbeelden en vooral de toegenomen kennis hebben geleid tot een grote wijziging in de perceptie van deze teksten. Woorden zijn van betekenis veranderd en begrippen zijn zo verschoven, dat er tegenwoordig onder begrippen als "God", "engelen" en dergelijke iets volkomen anders verstaan wordt en deze in een ander licht bezien worden dan millennia geleden, in andere omstandigheden en tijdgeesten.

Het letterlijk nemen van deze teksten, danwel het naar eigen inzicht dan weer wel en dan weer niet letterlijk nemen ervan, is hetzelfde als het letterlijk voor waar aannemen van de sprookjes van Grimm. Godsdienst is verstarde spiritualiteit. In de werkelijke wereld is alles aan verandering onderhevig. Panta Rhei. Hoe langer een systeem van verstarde dogma's bestaat, hoe minder het in de pas zal lopen met de dagelijkse waarneming en de ideeën die we ons daarover hebben gevormd. Hoe langer het bestaat, hoe meer de oorspronkelijke ideeën in hun tegendeel zullen omslaan en de god een duivel zal worden.

En misschien is ieder vastgelegd systeem in de loop van de tijd gedoemd om te verstarren en inplaats van een hulpmiddel een rem te worden op de ontwikkeling van de mens.

In het westen laten we ons regeren door een seculier democratisch systeem. Ideaal gezien is dit een dynamisch systeem, maar dan moeten de mensen ook bereid zijn om in te zien, dat een systeem nooit volmaakt of absoluut is, en dat ook de democratie zich moet wijzigen, dat ook dit systeem een ontwikkeling doormaakt en dat hoe langer het systeem niet aan nieuwe inzichten en ontwikkelingen wordt aangepast, hoe meer het remmende effect het nut ervan zal gaan overheersen.

Zo is de democratie in Nederland af aan het glijden (en we zijn al een angstwekkend stuk afgegleden) naar een dictatoriale bureaucratie, een ambtenarendictatuur, waar de starre regels (het zijn er tien- danwel honderdduizenden en er komen er iedere dag bij) en hun uitvoerders, het gelijkelijk in omvang toenemende ambtenarenapparaat, steeds meer ons leven in een verstarrende houdgreep klemmen.

Men praat veel over het terugdringen van het ambtenarenapparaat. De manier waarop men dit wil oplossen, schept echter alleen maar meer ambtenaren.

Ik ben van mening, dat we terug moeten naar de wortels van de democratie, naar de grondwaarden, de vrijheids- en gelijkheidsbeginselen, en vandaaruit gaan denken over een nieuwe invulling in de praktijk. Dit zou betekenen, dat het hele parlementaire stelsel opnieuw gewaardeerd zou moeten worden en een ingrijpende verbouwing moet ondergaan. Dit lijkt onbegonnen werk maar dat is het niet. Het zou een uitdaging voor de politiek geëngageerde denkers moeten zijn. Gebeurt dit niet, dan krijgt de god steeds meer duivelse trekken.
In naam van de vrijheid zal de mens dan steeds onvrijer worden;
in naam van de gelijkheid zal er steeds meer onderscheid gemaakt worden;
In naam van de vrede zal er steeds meer oorlog gevoerd (moeten) worden;
In naam van de vrije meningsuiting zal eenieders mond gesnoerd worden;
In naam van mondigheid en emancipatie zal eenieder steeds minder in te brengen hebben in de manier waarop hij/zij zijn leven invult.

Vrijheid wordt dan tirannie en democratie wordt bureaucratie: het volk geleid (misleid?) door een ambtelijke elite.
Eigenlijk is dit de situatie waar we op dit moment in terechtgekomen zijn. Een ontwikkeling, die in naam van terrorismebestrijding in een stroomversnelling is terechtgekomen.

En of God nu de hemel en aarde schiep, of ze slechts van elkaar scheidde... het zal me eerlijk gezegd worst wezen.

9 opmerkingen:

  1. De uitleg over de democratie en de steeds meer oprukkende dictatoriale macht die daar uit voort vloeit, klopt als een zwerende vinger.

    Jou interpetetatie van Genisis en het scheppingsverhaal is interessant, ik zie echter het verband niet tussen de Bijbel en een steeds machtiger wordend ambtenaren apparaat? Er wordt een beetje krampachtig geprobeerd een link te leggen dat interpetatie (en volgens sommigen de oorsprokelijke inhoud) van de bijbel door de eeuwen heen aan verandering onderhevig geweest is en dat het democratisch systeem dat ook is. Maar een hondedrol veranderd door de loop van tijd ook van kleur, vorm en geur. Deze vergelijking zou wellicht net zo passend zijn?

    Verder vind ik het prettig om je stukkies te lezen hoor. Blijf ik gewoon doen.

    Mvgr.
    Zeewolf

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Het verband is inderdaad wat vaag.

    Wat ik bedoel is dat zodra een goed idee is vastgelegd in woorden en regels. Zodra er regels zijn, moeten die gehandhaafd worden. In het geval van een religie zijn dat de priesters/prelaten en in het geval van een democratie zijn dat de staatslieden en hun uitvoerende handhavers. Ieder systeem verstart en iedere keer moet een systeem herzien worden, anders verandert het van geest in dorre letter, om in bijbelse termen te spreken. Meestal wordt het pas herzien, als de situatie zo scheefgegroeid is, dat er steeds meer dwang/geweld moet worden gebruikt om de status quo te handhaven, wat op den duur nooit lukt. Dus of het moet zich vernieuwen, of het gaat tenonder.

    Ook Jezus verzette zich overigens tegen de verstarde farizeeïsche wetten

    Het leven is dynamisch, niet statisch.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. dank je wel voor het compliment trouwens. Ik geef toe, dat het een vreemde combinatie is van elementen, maar ik wist vooraf niet wat ik zou gaan schrijven, dus het is een soort van vrije associatie :)

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Amén.
    Nooit gedacht dat ik het met een niet gelovige eens zou kunnen worden in een discussie over geloof. Maar okee, het gaat dan ook niet over wel of niet geloven, maar wat "domme mensen" ervan maken.

    Mvgr,
    Zeewolf

    BeantwoordenVerwijderen
  5. "vrije associatie", een pijler van de westerse beschaving. De filosofie, godsdienst, astronomie, geneeskunde, politicologie, vul het maar in, konden nooit tot zekerheden komen zonder theses. Neree tikt hier, wellicht niet eens opzettelijk, de juiste snaar aan. Het zit ons in het bloed. En dat onderscheidt ons en bindt ons. Een werkelijk verademende overdenking dit.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Zodra een religie zijn spritualiteit verliest en verwordt tot een ideologie(meestal door de honger naar macht van degenen die zich geestelijke leiders noemen), kun je eigenlijk niet meer spreken van een zoektocht naar de diepere betekenis van het leven. Dat wordt gewoon verboden.
    Deze ontaarding hebben we hier in het Westen kunnen zien binnen de katholieke kerk. Ze zijn er gelukkig niet in geslaagd de wereld in een wurggreep te krijgen, maar dood en verderf hebben ze wel gezaaid.
    Door de stap te zetten van spiritaliteit naar ideologie, plaatsten ze zich op een lijn met het latere communisme, het socialisme, het nazisme en als kers op de taart, het islamisme.
    Een logisch gevolg is dat een democratie, die het tegengestelde hoort te zijn van een ideologie, altijd de onderliggende partij zal zijn omdat zij vrijheden schenkt personen die dat woord niet eens kunnen spellen.
    Kortom, DG, de link is vrij eenvoudig te leggen.
    Trouwens, het is Ellen van Wolde die stelt dat het zich zou handelen over een scheiding inplaats van een schepping. Ze plaatst overigens nog een alleraardigste, ze stelt dat de eerste zin van het Genesis verslag moet luiden:in een begin.... Op zich logisch, want hoe kun je spreken van het begin als er nog geen tijd is?

    BeantwoordenVerwijderen
  7. test. even kijken of het geplaatst wordt,

    Robin

    BeantwoordenVerwijderen