Hoewel ik zondag in het ziekenhuis geen woorden kon formuleren of complexe concepten kon vormen,
was ik me goed bewust van mijn situatie en wat me overkwam. De arts liet me een polshorloge zien en ik wist precies wat het was, waar het voor diende enzovoort, ik kon alleen de dingen geen woorden geven. mijn bewustzijn was volmen helder en transparant.Genesis 2:19 - "Toen vormde hij uit aarde alle in het wild levende dieren en alle vogels, en hij bracht die bij de mens om te zien welke namen de mens ze zou geven: zoals hij elk levend wezen zou noemen, zo zou het heten."
Deze passage in de Bijbel heeft me altijd geïntrigeerd. Het leek me altijd een kinderachtige bedoening, een soort circusact, waar god dieren uit een hoge hoed tovert en Adam als een kirrend en gelukkig kind allerlei woorden verzint voor die vreemde, pasgeschapen wezens: Okapi, kakkerlak, pimpelmees, roodbilmakaak, Certhia brachydactyla, enzovoort... een onmogelijke klus voor een mens, zeker als de god wezens sneller schept dan er een naam voor verzonnen kan worden.
Ik heb vermoed in die teksten echo's van de ontwikkeling van de vroegste mensheid, onze eigen prehistorie. Vervormde en mismaakte verhalen, vage aanduidingen, te fragmentarisch om er brood van te bakken, misvormd door interpretaties en propagandistische of onbewuste verdraaiingen. Zo zag ik in het verhaal van de vrucht van goed en kwaad de verwijzing naar de tijd, dat de mens zijn verstand begon te gebruiken, leerde onderscheiden (discrimineren!) tussen het een en het ander, en er een evolutionaire stap werd gezet naar de rede, weg van de droomstaat van het dier, en in de richting van kennis en meer (zelf)bewustzijn en rede (altijd hevig bestreden door alle goden en demonen, zoals de bijbel (o.a) daar voortdurend verslag van doet.)
Zondag in het ziekenhuis viel me bovenstaande passage in en hoe belangrijk de taal in de menselijke evolutie is geweest en nog steeds is. Het voor zover ik weet de enige plek waar het ontstaan van de menselijke taal wordt aangeduid.
Namen en woorden.
Met namen en woorden kregen wij, mensen, macht over de dingen.
In het woord "vuur" zit alles van het vuur verborgen. De vernieting, de hitte, de vlammen, de verwoesting, zowel als de weldadige koestering en ook de manieren om ermee om te gaan.
Het woord is "vuur". Het woord is macht over het vuur.
Misschien was het in grotten als in Altamira en Lascaux, waar door de medicijnmannen, de geheime kunst, dat nieuwe vermogen werd onderricht:
Het benoemen en het verbeelden van de wereld. Met het tekenen en benoemen van een "buffel" kregen we macht over dat beest en zijn lot, door de namen kregen we grip op de verschijnselen om ons heen. Benoemen werd tegelijk bezweren. Met woorden konden we samenwerken in de jacht, ons beschermen tegen de gevaren en met woorden ontstond een werkelijkheid naast die van de dingen en gebeurtenissen, een zelfgeschapen abstracte wereld. Een parallelle wereld bestaand uit woorden, namen en concepten, een wereld waarin zelfs abstracties namen en woorden kregen. "God" is een woord. "Steen" is een woord. Ik noem je naam en jij reageert daarop. Niet op een willekeurige klankvolgorde, nee, die specifieke samenstelling van klanken: dat ben jij.We zijn een heel eind gekomen.
Het lijkt alsof we in twee werelden tegelijk leven.
Onze wereld en ons wereldbeeld wordt gedomineerd door woorden.
Alle sociale interactie vindt plaats dmv woorden. Is er iets in de wereld om ons heen of binnen ons dat geen naam heeft of woorden heeft om het te omschrijven? Het kleinste botje in je lichaam heeft een naam. Alles om je heen van huis tot wolk heeft een naam, van het stiksel in je matras en de vezels en de moleculen daarvan, tot aan alle waargenomen objecten en melkwegstelsels in het heelal en dagelijks komen er honderden, mischien duizenden namen (al zijn het objecten als XD-327 of een nieuwe EU-norm) bij.
Maar ook in abstracte zin wordt ons leven omsponnen door een web van woorden. Alles wat we buiten de eigen waarneming van de wereld kennen komt tot je door woorden. In boeken, de kranten, tijdschriften, de commentaarstem van de nieuwslezer, de analist van gebeurtenissen. Alle kennis van de mensheid is opgeslagen in woorden, in namen, in de een of andere taal, van brailleschrift tot wiskundige formules. Al het onderwijs wordt in woorden gegeven. Zonder woorden geen wetenschappelijke ontwikkeling, zonder namen en woorden geen geschiedenis, geen collectief geheugen. Zonder woorden geen internet, geen computers, geen maanlandingen.
Woorden, namen en omschrijvingen beheersen ons leven. De wetboeken bestaan alleen uit woorden, alle verdragen en afspraken tussen mensen en naties: niets dan woorden. Moeiteloos gaan we met dit instrument om en we stellen op dezelfde plaats als de echte werkelijkheid. Waarheid en leugen worden alleen maar in woorden gemanifesteerd. Schoonheid en lelijkheid worden zowel in een scheld- en vloekpartij als in een gedicht verwoord. En altijd geldt nog: het woord is machtiger dan welk zwaard dan ook.
Afgelopen zaterdag raakte ik mijn taalvermogen kwijt. Aangezien ik ook zonder woorden, namen en complexe logische concepten volledig bij bewustzijn was en alles net zo helder begreep als anders, zou het heel goed kunnen, dat ik door had kunnen leven, zonder dit wonderlijke vermogen, dat door vrijwel iedereen voor vanzelfsprekend wordt gehouden. Ik zou kunnen lopen, en fietsen, simpele boodschappen zou ik wel op een briefje kunnen (laten) schrijven. Van honger zou ik dus niet omkomen en ik zou zelfs een redelijk gezond leven kunnen leiden.
Maar ik zou wat de mens tot mens maakt zijn verloren. Mijn macht over mezelf en de wereld zou ik kwijt zijn geweest. Mijn handvat voor het hanteren van de wereld zou weg zijn. Het enige wat me dan nog zou resten zou contemplatie zijn. Gelukkig was deze deur maar even dichtgedaan en bleef er een kiertje open. Of de deur nu weer helemaal open gaat weet ik niet. Hij klemt nog wat volgens mij, maar iedere dag draait hij weer soepeler in de scharnieren.
Voor het behoud van dat magische vermogen wil ik in eerste en laatste instantie Prof. Drs. G. B. J. van Frikschoten bedanken. Ik heb aan zijn snelle inschatting en reactie mijn (menselijke) leven te danken en dankzij hem kon/kan ik het bovenstaande weer schrijven. De mensen in mijn omgeving weten hoeveel het schrijven voor me betekent. Ik heb daar geen woorden voor. (zo zie je, zelfs voor sommige dingen zijn geen woorden.)
Verder wil ik iedereen bedanken die gereageerd heeft, hier en elders en ook via Email. Dat heeft me echt een hart onder de riem gestoken
En kijk eens: we zitten er midden in: De oorlog is gaande, hier en nu in Nederland woedt een oorlog van woorden. Multiculti tegen bescherming van eigen waarden. Post-modernistische gevaarlijke lariekoek tegen het gezond verstand. Met woorden wordt het protocol in Den Haag afgedraaid, de macht van het land hangt af van formuleringen, formules, bezweringen. Net zo lang gepraat tot een woordendraad wordt geweven, die de druk van andere woorden kan weerstaan. Wie heeft het Laatste Woord? Eigenlijk gaat het nergens om. woorden, ijler nog dan lucht. Maar toch gaat het om iets essentieels en iets wat grote waarde heeft. Het is waarheid tegen leugen.
Jullie reageerders zijn het die het verschil uitmaken in het huidige internettijdperk'dit precaire tijdsgewricht. Jullie zijn degenen in de voorhoede van het gevecht en ik weet zeker, dat de beste woorden zullen winnen. Als er tenminste strijd wordt geleverd. Anders blijven we met leugens en valse berichten en redeneringen voor andermans karretje gespannen. Ik hoop dat jullie toetsenbordtijgers blijven grommen en je nagels en slagtanden tonen en je niet laat kennen. Ook als ik zelf mijn begripsvermogen voorgoed zou verliezen, zou het mijn wens zijn, dat jullie de (verbale) wapens blijven hanteren en er steeds beter in worden. We leven volgens mij namelijk in een tijd van grote veranderingen. Of dat goed of slecht wordt is denk ik aan de mensen zelf. Ik wens iedereen het beste.
Met vriendelijke groeten
PS:
Paul van Ostaijen:
Marc groet 's morgens de dingen
Dag ventje met de fiets op de vaas met de bloem
ploem ploem
dag stoel naast de tafel
dag brood op de tafel
dag visserke-vis met de pijp
en
dag visserke-vis met de pet
pet en pijp
van het visserke-vis
goeiendag
Daa-aag vis,
dag lieve vis
dag klein visselijn mijn
----------------------------------------------------------
zie
Een onverwachte gebeurtenis (1)
