Help, de minderheid rukt op!

Het Duitsland van de late jaren 20 was geen pretje. We kennen allemaal wel de foto's van mensen die met een kruiwagen vol met Marken naar de winkel gaan om een pak melk te kopen; mensen hun geld verbranden omdat dat toch goedkoper is dan brandhout. Er was echter nog meer crisis in Duitsland: een politieke crisis. Doordat de traditionele 'grote drie' partijen rap terrein verloren was het onmogelijk geworden Duitsland effectief te regeren: het waren of minderheidskabinetten, of wankele coalities van 4 of 5 partijen. Omdat het vooral extreem links en extreem rechts waren die opkwamen, was het moeilijk om uberhaupt en regering te vormen en viel de moeizaam gevormde regering ook al snel nadat zij was aangetreden.

Waar doet dit voorbeeld ons aan denken? Mij doet het denken aan Nederland. De traditionele 'grote drie' van Nederland, CDA, PvdA en VVD boeten snel in aan grootte, populariteit en vooral daadkracht, en de linkse SP en rechtse PVV varen er wel bij. Als je de recente peilingen moet geloven krijgen alle partijen van naam ongeveer 20 tot 30 zetels, wat uiteindelijk neerkomt op een onregeerbaar Nederland. VVD, CDA en PvdA vormen samen geen meerderheid meer, niemand wil met Wilders in zee en ook de SP is alleen nog maar voor de PvdA een onwaarschijnlijke bondgenoot. Nederland wordt onregeerbaar.

Natuurlijk, de verkiezingen zijn nog ver weg, maar het probleem is reëel. Wat zijn eigenlijk de alternatieven voor een meerderheidskabinet met 2 of 3 partijen zoals wij dat al jaren kennen hier in Nederland?

1 ----- Een Minderheidskabinet
Volgens het Deense model eigenlijk: 2 partijen, bijvoorbeeld VVD en PVV, of VVD en CDA, vormen samen een regering met minder dan de traditionele 76 zetels. Hoewel het in eerste instantie onmogelijk lijkt om hiermee wetten erdoor te loodsen, zal een centrumkabinet van VVD en CDA voor rechtse voorstellen steun uit de PVV-hoek krijgen, en bij linksige wetten weer steun van PvdA en misschien wat mensen uit de SP. In theorie is het dan ook heel goed mogelijk om met een minderheidskabinet te regeren: in het echt is het waarschijnlijk moeilijker. De Deense regering heeft steun van de Deense Volkspartij: een partij die te rechts werd geacht om mee te regeren, maar die toch mee wilde beslissen. Dit werkt redelijk goed, maar bij heilige huisjes strandt deze opzet vaak. Het is een redelijk alternatief, maar zeker geen weg naar meer daadkracht

2 ----- Een monstercoalitie
Het tweede alternatief zou een grote coalitie van 4 0f 5 partijen zijn, bijvoorbeeld CU, CDA, VVD en PvdA. Dit is uiteraard niet wenselijk. Een wankele coalitie van een groep partijen die zover uit elkaar liggen qua politieke ideologie kan eigenlijk maar tot een ding leiden: problemen in de regering en daarmee tot chaos in de tweede kamer. Het huidige kabinet van CU, PvdA en CDA heeft al problemen om iedereen in de gelederen te houden, en de vuile was beslist niet buiten te hangen, met een 4de partij erbij zou Nederland gewoonweg een onregeerbaar projectiel vormen.

Wat dan? Eigenlijk is het probleem hier, voor de verandering, bij de regering te leggen. Door het gebrek aan daadkracht, leiderschap en politieke eenheid in de traditionele drie partijen schieten kleinere partijen als paddestoelen uit de grond en zoals te verwachten krijgen zij dan ook veel proteststemmen van berooide oud-CDA-, PvdA- of VVD-stemmers. Het is nu te laat om eigenlijk nog een oplossing te vinden voor het probleem: het probleem is in het verleden ingezaaid en tiert nu welig door de Nederlandse politiek heen. Het is natuurlijk nog wel de vraag of de peilingen correct zijn, en of iedereen die zegt op Geert Wilders te stemmen, dat ook echt doet. Een ding is zeker: als het politieke klimaat in Nederland niet snel verandert, hebben we na de verkiezingen van 2011 een groot probleem.

Edit: Discussie op NuJij